Hệ Lụy của Tình Trạng Tảo Hôn và Hôn Nhân Cận Huyết thống

Tảo hôn và hôn nhân cận huyết là hai vấn đề xã hội nghiêm trọng, gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực cho cả cá nhân và cộng đồng. Tảo hôn là hiện tượng kết hôn ở độ tuổi rất trẻ, thông thường dưới 18 tuổi. Hôn nhân cận huyết là việc kết hôn giữa những người có quan hệ huyết thống gần gũi. Cả hai hiện tượng này đều vi phạm các quyền cơ bản của con người và gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng về mặt sức khỏe, xã hội, và tâm lý.

Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định, tảo hôn là việc lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật (điểm a, khoản 1, điều 8 của Luật hôn nhân và gia đình quy định tuổi đủ kết hôn là: nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên). Hôn nhân cận huyết thống là việc kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời (khoản 18, điều 3 của Luật  hôn nhân và gia đình quy định những người có họ trong phạm vi ba đời là những người cùng một gốc sinh ra gồm: cha mẹ là đời thứ nhất; anh, chị, em cùng cha mẹ, cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha là đời thứ hai; anh, chị, em con chú, con bác, con cô, con cậu, con dì là đời thứ ba).

Tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống hiện nay vẫn còn tồn tại trong cộng đồng các dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, đã và đang gây ra nhiều hệ lụy cho cá nhân, gia đình và xã hội. Ngoài những nguyên nhân xuất phát từ điều kiện cư trú, kinh tế, tập tục lạc hậu; còn do trình độ dân trí của người dân còn thấp, ít có điều kiện tiếp cận thông tin, nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật còn hạn chế, chưa hiểu hết những hệ lụy từ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; một số nơi chính quyền cơ sở chưa thật sự quan tâm hoạt động tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, đặc biệt là Luật Hôn nhân và gia đình; việc xử phạt các trường hợp tảo hôn chưa đủ sức răn đe… Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống đã gây ra những hậu quả xấu, ảnh hưởng đến chất lượng giống nòi, chất lượng cuộc sống, là một trong những nguyên nhân dẫn đến đói nghèo lạc hậu.

Hệ luỵ của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống

1. Hệ Lụy Sức Khỏe

Tảo Hôn

• Sức khỏe sinh sản: Các em gái kết hôn sớm thường phải đối mặt với các vấn đề về sức khỏe sinh sản do cơ thể chưa phát triển hoàn thiện. Nguy cơ bị sảy thai, sinh non, và tử vong khi sinh nở cao hơn so với những phụ nữ trưởng thành.
• Bệnh tật: Thiếu kiến thức và điều kiện chăm sóc sức khỏe, các em gái dễ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục và các vấn đề sức khỏe khác.

Hôn Nhân Cận Huyết

• Dị tật bẩm sinh: Trẻ em sinh ra từ các cuộc hôn nhân cận huyết có nguy cơ cao bị dị tật bẩm sinh và các bệnh di truyền.
• Suy dinh dưỡng và phát triển: Các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng từ khi sinh có thể ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ.

2. Hệ Lụy Xã Hội

Tảo Hôn

• Giáo dục: Kết hôn sớm thường dẫn đến việc bỏ học, đặc biệt là đối với các em gái. Điều này hạn chế cơ hội tiếp cận giáo dục và việc làm trong tương lai.
• Nghèo đói: Thiếu kiến thức và kỹ năng, các cặp vợ chồng trẻ thường gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm ổn định, dẫn đến tình trạng nghèo đói kéo dài.

Hôn Nhân Cận Huyết

• Kỳ thị xã hội: Các gia đình có hôn nhân cận huyết thường bị kỳ thị, gây ra các vấn đề tâm lý và xã hội cho các thành viên.
• Gia đình và cộng đồng: Các vấn đề sức khỏe và tâm lý của trẻ em trong các gia đình này có thể tạo ra gánh nặng lớn cho gia đình và cộng đồng, làm giảm năng suất lao động và chất lượng cuộc sống.

3. Hệ Lụy Tâm Lý

Tảo Hôn

• Stress và trầm cảm: Các em gái kết hôn sớm thường phải chịu áp lực lớn từ gia đình và xã hội, dẫn đến tình trạng stress và trầm cảm.
• Mất tự do cá nhân: Kết hôn sớm làm mất đi quyền tự do và cơ hội phát triển cá nhân của các em gái.

Hôn Nhân Cận Huyết

• Gánh nặng tâm lý: Sự kỳ thị và các vấn đề sức khỏe của trẻ em gây ra gánh nặng tâm lý lớn cho cha mẹ và gia đình.
• Tự ti và cô lập: Trẻ em sinh ra từ hôn nhân cận huyết có thể cảm thấy tự ti và cô lập do sự khác biệt và kỳ thị từ xã hội.

Một số mức xử phạt đối với hành vi vi phạm tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống

Nghị định số 82/2020/NĐ-CP ngày 15/7/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp; hành chính tư pháp; hôn nhân và gia đình; thi hành án dân sự; phá sản doanh nghiệp Hợp tác xã. Trong đó có nội dung quy định về xử lý vi phạm tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống. Cụ thể:

Đối với hành vi tảo hôn, tổ chức tảo hôn:

– Tại Điều 58, Nghị định số 82/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt hành chính như sau: Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với hành vi tổ chức lấy vợ, lấy chồng cho người chưa đủ tuổi kết hôn. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi duy trì quan hệ vợ chồng trái pháp luật với người chưa đủ tuổi kết hôn mặc dù đã có bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Toà án.

– Đối với hành vi tảo hôn mức độ vi phạm nghiêm trọng có thể bị xử phạt hình sự về tội tổ chức tảo hôn hoặc tội giao cấu với trẻ em theo quy định của Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017. Cụ thể: Tại Điều 183 quy định: Tội tổ chức tảo hôn: Người nào tổ chức việc lấy vợ, lấy chồng cho những người chưa đến tuổi kết hôn, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm.

Đối với hành vi vi phạm quy định về kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ hoặc giữa những người có họ trong phạm vi ba đời: Tại điểm a, khoản 2, Điều 59, Nghị định số 82/2020/NĐ-CP ngày 15/7/2020 của Chính phủ quy định: Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng hành vi kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa ba đời cùng dòng máu về trực hệ hoặc giữa những người có họ trong phạm vi 3 đời.

Tảo hôn và hôn nhân cận huyết không chỉ vi phạm các quyền cơ bản của con người mà còn gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng về mặt sức khỏe, xã hội, và tâm lý. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự vào cuộc của các cơ quan chính quyền, tổ chức xã hội, và cộng đồng. Giáo dục và nâng cao nhận thức về các hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết là một trong những biện pháp quan trọng nhất để bảo vệ quyền lợi và tương lai của trẻ em.

========

Phòng Dân số – TTGDSK